Պուշկիկի անվան կերպարվեստի թանգարան (ռուս.՝ Государственный музей изобразительных искусств имени А. С. Пушкина) Մոսկվայի, արտասահմանյան արվեստի ստեղծագործությունների հավաքածուի հարստությամբ երկրորդ թանգարանը ԽՍՀՄ-ում (Ս. Պետերբուրգի Էրմիտաժից հետո)։ Բացվել է 1912 թ.-ին։ Ձեռք են բերվել արվեստի հանրահայտ նմուշների պատճեններ ու կրկնօրինակներ, եգիպտագետ Վ. Գոլենիշչևի համաշխարհային հռչակ վայելող եգիպտական հուշարձանների հավաքածուն, արևմտա-եվրոպական գեղանկարչության բնօրինակներ։
Խորհրդային շրջանում համալրվել է նախկին Ռումյանցևյան թանգարանի, Էրմիտաժի, Տրետյակովյան պատկերասրահի, մասնավոր հավաքածուների արվեստի ստեղծագործություններով։ Կերպարվեստի թանգարանումում պահպանվում են Հին Արևելքի (այդ թվում՝ ուրարտ., Էրեբունի ամրոցի) և Հին Հունաստանի, Հին Հռոմի, Բյուզանդիայի, Արևմտյան Եվրոպայի, երկրների արվեստի հուշարձաններ, 17-րդ դար հոլանդական, ֆլամանդական, 17-րդ դար-19-րդ դար ֆրանսիական գեղանկարիչների մեծ թվով աշխատանքներ, Բարբիզոնի դպրոցի և ֆրանսիական իմպրեսիոնիստների՝ աշխարհում ամենախոշոր հավաքածուներից մեկը, ինչպես և Պ. Սեզանի, Պ. Գոգենի, Վան Գոգի, Ա. Մատիսի, Պաբլո Պիկասսոյի երկերը։ Կերպարվեստի թանգարանն ունի գրավյուրայի բաժին (այդ թվում՝ Է. Շահինի և հայ խորհրդային գրաֆիկների աշխատանքներ)։
Մոսկվայի Գեղեցիկ արվեստների թանգարանի ստեղծման նախագրծերը բազմիցս ներկայացվում էին տպգրության մեջ՝ կոմսուհի Զինաիդա Վոլկոնսկայայի ու ակադեմիկոս Ստեփան Շեվիրյովի կողմից (1831 թ.) 5 պրոֆեսոր Կ. Հերցի կողմից (1858 թ.), Մոսկվայի հանրային ու Ռումյանցեվի անվան թանգարանների տնօրեն Ն. Իսակովի կողմից (1864)։ Թանգարանի ստեղծման նախաձեռնողի դերում 1893 թ. հանդես եկավ Մոսկվայի համալսարանի պրոֆեսոր, հռոմեական բանահյուսության դոկտոր ու կերպարվեստի պատմաբան Իվան Ւվետայեվը։ Ինքն էլ դարձավ թանգարանի առաջին տնօրենը (1911-1913)։ Թանգարանը ստեղծվել է Մոսկվայի համալսարանի գեղեցիկ արվեստների ու հնությունների կաբինետի հիման վրա որպես համաշխարհային արվեստի դասական ստեղծագործությունների ծեփապատճենների ու պատճենների հովանավոր կրթական ու հանրային պահեստ։ Թանգարանի հիմնադրման արարողությունը տեղի ունեցավ 1898 թ. օգոստոսի 17-ին։ Թանգարանի կառուցման համար գումարի մեծ մասը նվիրել է ռուս մեկենաս Յուրի Նեչաեվ-Մալցովը։ Նախագծերի առաջին հանրային մրցույթը ներգրավեց 19 նախագիծ Ռուսաստանի տարբեր ծայրերից, որոնցից դիտարկվել է 15-ը ու պարգևատվել 7-ը։ Կառուցման ղեկավարումը հանձնվել է ճարտարապետ Ռոման Կլեյնին, ով մշակեց շենքի վերջնական նախագիծը, օգտագործելով այդ ընթացքում ինքնուս ճարտարապետ Պ. Բոյցովի նախագիծը։ ՄՊՀ-ի ղեկավարությունը կազմակերպես Կլեյնի երկարատև գործուղումը եվրոպական թանգարաններ, Եգիպտոս, Հունաստան։ Կլեյնին կառուցման գործում օգնել են ինժեներներ Ի. Ռերբերգը՝ նախագծի ղեկավարի առաջին օգնական, ու Վ. Շուխովը՝ թանգարանի եզակի կիսաթափանցիկ վերածածկների հեղինակը։ Թանգարանի կառուցման ժամանակ Կլեյնի դպրոցն անցան տասնյակ երիտասարդ ճարտարապետներ (Գ. Բրախին, Ա. Չիչագով, Մ. Պերետակովիչ և այլք), ինժեներներ, նկարիչներ։ Կլեյնից բացի ներսակողմի վրա աշխատել են Ի. Նիվինսկին, Ա. Գոլովինը։ Թանգարանի շենքն օգտագործում է Բոյցովի ընդհանուր քաղաքաշինական պլանն ու ներքին հատակագիծի, բայց ճակատի ու ներքին ձևավորման մանսամասն, անկասկած, Կլեյնի ու նրա թիմի հեղինակային գործն է։ Շենքն ավարտվել է 1904 թ. երեկոյան։ Նմուշները (գիպսե ծեփապատճեններ ու այլ պատճեններ) պատվիրվում էին 1890-ական թվականներից արտերկրյա արհեստանոցներում՝ բնօրինակից վերցված ձևերով. մի շարք դեպքերում պատճեններն արվում էին առաջին անգամ։ Ալեքսանդր III կայսրի անվան գեղեցիկ արվեստների թանգարանի հանդիսավոր բացումը տեղի ունեցավ 1912 թ. մայիսի 31-ին (հունիսի 13)։
1932 թ. թանգարանը անվանափոխվել է Կերպարվեստի թանգարանի։ 1937 թ. թանգարանին տրվել է Ալեքսանդր Պուշկինի անունը։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին թանգարանային ֆոնդի մեծ մասը տարվել է Նովոսիբիրսկ ու Սոլիկամսկ։ 1944 թ.-ից սկսվեց թանգարանի շենքի վերականգնման գործընթացը, որը տուժել էր պատերազմի ժամանակ ռմբակոծումներից, ու ցուցադրման տարբերակումը։ Ռմբակոծման արդյունքում կոտրված էին շենքի Վ. Շուխովի մետաղա-ապակյա վերածածկների ապակիները, ու 3 տարվա ընթացքում թանգարանը կանգնած էր բաց երկնքի տակ։ Արևմտյան ճակատի վերևի մասում մնացել էին գերմանական ռմբերի տեղերը։ Այս ժամանակահատվածում՝ 1944-1949 թթ. թանգարանի տնօրենն էր Ս. Մերկուրովը։ Վերջին ցուցադրումը տեղի ունեցավ 1946 թ.-ի հոկտեմբերի 3-ին։ 1949-1953 թթ. Թանգարանի ցուցադրական գործունեությունը կասեցվել է. թանգարանի տարածքը տրված էր «ԽՍՀՄ ժողովուրդներից ու արտասահմանյան երկրներից Իոսիֆ Ստալինի ստացած նվերների ցուցահանդես»-ին։ Ստալինի մահից հետո ԿԹ-ի գործուներությունը վերականգնվել ու ընդլայնվել է։ 1985 թ. արվեստագիտության դոկտոր Ի. Զիլբերշտեյնի ու ԿԹ-ի տնօրեն Ա. Անտոնովայի նախաձեռնությամբ ԿԹ-ի գիտական բաժնի իրավունքով հիմնվեց անձնական հավաքածուների թանգարան։ 1980 թ.-ից Սվյատոսլավ Ռիխտերի ու Ա. Անտոնովայի նախաձեռնությամբ թանգարանի սրահներում անցկացվում է երաժշտության ու գեղանկարչության ամենամյա «Դեկտեմբերյան Երեկոներ» տոնակատարությունը։