Թագավորական ազգային թատրոնը (անգլ.՝ Royal National Theatre), նույնպես հայտնի է ինչպես Ազգային թատրոն և Մեծ Բրիտանիայի Ազգային թատրոն հանդիսանում է այն երեքից մեկը, որ Մեծ Բրիտանիայի թատրոնների հանրային միջոցներով է ֆինանսավորվում (Թագավորական շեքսպիրյան ընկերության և Թագավորական օպերայի հետ համատեղ):
Մինչև իրեն հիմնադրման օրը, 1963-1976թթ-ին թատերախումբը ներկայացումներով է հանդես եկել «Օլդ Վիկ» թատրոնում:Թատրոնի ներկայիս շենքը տեղակայված է Տեմզի ջրվեժի վրա՝ Լոնդոնի Վիլլաո կամուրջի մոտ: Բացի թատրոնի շենքում ներկայացումներից, թատերախումբը նաև շրջագայություններ է կատարում Մեծ Բրիտանիայի այլ քաղաքներում:.
1988թ-ից սկսած թատրոնին շնորհվեց «Թագավորական» հավելվածը, բայց լրիվ անվանումը օգտագործվում էր հազվադեպ: Թատրոնը ներկայացնում էր տարատեսակ ծրագրեր, որոնք ներառում էին ինչպես Շեքսպիրի և այլ համաշխարհային դասականների, այնպես էլ ժամանակակից հեղինակների նոր պիեսները: Երեք դահլիճների առկայությունը թույլ էր տալիս միաժամանակ ավելացնել ներկայացումների քանակը, որոնք հնարավորություն էին ընձեռնում զգալիորեն ընդլայնել մրցաշրջանի ռեպերտուարը:
2009թ-ի հունիսին թատրոնը մեկնարկեց ծրագիր «Ազգային թատրոն ուղիղ եթերում », թատրոնի ներկայացումների նախագծային հեռարձակումները կինոթատրոններում սկսվեց երկրում, իսկ հետո արդեն ամբողջ աշխարհում: Այսօրվանից հեռարձակումը անցկացվում է աշխարհի 50 երկրների ավելի քան 2000 կինոթատրոններում:
Ազգային թատրոնի հիմնադրման հարցը առաջին անգամ բարձրացվել է 19-րդ դարի կեսերին, երբ Լոնդոնում հիմնական թատերական զվարճանքները եղել են մելոդրամները և բազմատեսակ շոուները: «Լուրջ թատրոնի» կարիքը մեծացավ, երբ 1879թ-ին Կոմեդի Ֆրանզեսը հաստատվեց «Գեյետի» թատրոնում, ընդունեց որոշում «օրինակելի թատրոնի» ստեղծման մասին, որ միշտ հարգանքի տուրք կմատուցի Շեքսպիրին, որտեղ կլինեն լավագույն բրիտանական թատերախումբը և վարպետության դպրոցը:.
Շեքսպիրյան հուշահամալիրը բացվել է Ստրատֆորդ-ապոն-Ավոն քաղաքում 1879թ-ի ապրիլի 23-ին: Իր թատերախումբը Նոր Շեքսպիրյան ընկերությունն էր (հիմա՝ Թագավորական շեքսպիրյան ընկերություն): 1904թ-ին Հերբերթ Բիրբոմ Թրին հիմնադրեց Թագավորական դրամատիկական արվեստների ակադեմիա՝ թատրոնում Նորին Մեծությամբ:
Այսպիսով, մայրաքաղաքը մնաց առանց ազգային թատրոնի: Լոնդոնյան շեքսպիրյան լիգան, 1902թ-ին խթանեց Շեքսպիրյան ազգային թատրոնի հիմնադրմանը (ծրագիրը դադարեց գոյություն ունենալ 1916թ-ին) , 1913թ-ին նույնիսկ ձեռք բերեց հող Բլումսբերիի լոնդոնյան տարածքում` շենքի տակ: Աշխատանքը կասեցվեց Առաջին համաշխարհային պատերազմի բռնկման հետ կապված: 1910թ-ին Ջորջ Բեռանրդ Շոուն գրել է փոքրածավալ կատակերգություն «Թուխ տիկին», որով Շեքսպիրը ուզում էր հանդիպել Թուխ տիկնոջ հետ , դրա հետ մեկտեղ հանդիպեր Ելիզավետ I թագուհու հետ` փորձելով համոզել նրան կառուցել Ազգային թատրոն, որպեսզի իր պիեսներն էլ ներկայացվեն: Կատակերգությունը քարոզարշավի մի մասն էր, խթանում էր ազգային թատրոնին:
Վերջապես, 1948թ-ին Լոնդոնի քաղաքային խորհուրդը որոշեց շինարարություն կատարել Թագավորական փառատոնային դահլիճին կից: 1949թ-ին ապահովվեց նյութական աջակցություն «Օրենք Ազգային թատրոնի մասին» հաստատվելով խորհրդարանում:.
Հիմնաքարը տեղադրվել է 1951թ-ին, իսկ տասը տարի անց կառավարությունը հայտարարեց, որ Ազգային թատրոնը չի կարող իրեն թույլ տալ նման բան: Կառավարությունը գործեց կոպիտ մեթոդներով, որպեսզի պահպանի գումարները – փորձելով միավորել տվյալ ժամանակաշրջանում գոյություն ունեցող երեք ֆինանսական ընկերությունները: Պատասխան դրա` քաղաքային խորհուրդը հրաժարվեց վճարել հողատարածքի վարձը և վճարել հողատարածքի վարձի կեսը:
1962թ-ի հուլիսին պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, ստեղծել շինարարության վերահսկողության խորհուրդ և առանձին կառավարող խորհուրդ Ազգային թատրոնի թատերախմբի համար և վարձակալության թատրոն «Օլդ Վիկ»: 1963թ-ի հոկտեբերի 22-ին Ազգային թատրոնի թատերախումբը խաղաց իր առաջին ներկայացումը`«Համլետ»-ը: Պաշտոնական թատերախումբը մնաց «Օլդ Վիկ»-ում մինչև 1977թ-ը, երբ վերջացել էր շինարարությունը հաջորդ դահլիճի:.
