Կղզին գտնվում է ցամաքային սահմանից 360 մղոն (600 կմ) հեռավորության վրա։ Կղզու ամենամոտ արշիպելագը դա Գալապագոսյան կղզիներն է, որը գտնվում է Կոկոս կղզուց մի քանի հարյուր մղոն դեպի հարավ-արևմուտք:
Կղզին առավել հայտնի է նրանով, որ ըստ լեգենդների, կղզում թաղված է խոշոր գանձ, որը մինչ օրս հայտնաբերված չէ։ Կղզին ամբողջովին ծածկված է ջունգլիներով: Ծովի հատակին գտնվում է հրաբխային ծագման փարթամ բուսականություն։ Կոկոս կղզու կենդանական աշխարհը գտնվում է պաշտպանության տակ։
1997 թվականից Կոկոս կղզին դարձավ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ Կոստա Ռիկայի տարածքում:
Ֆիզիկա-աշխարհագրական բնութագիր
Աշխարհագրական դիրք և կլիմա
Կոկոս կղզին գտնվում է Կոստա Ռիկա պետության տարածքում՝ Պունտարենաս նահանգում: Համարվում է նահանգի 11 ինքնավար գավառներից մեկը (նախկինում եղել է 13 գավառ): Կղզին գտնվում է Խաղաղ օվկիանոսում` ցամաքից 360 մղոն (600 կմ) հեռավորության վրա:
Կղզու ընդհանուր տարածքը կազմում է 23,85 քառակուսի կիլոմետր:
Կոկոս կղզին գտնվում է այսպես կոչված Հասարակածային կոնվերգենտ գոտում, և այդ իսկ պատճառով կղզում եղանակը հաճախ ամպամած է: Ամբողջ տարվա ընթացքում հաճախ են տեղումները անձրևի տեսքով:
Դրանց թիվը փոքր ինչ նվազում է հունվարից-մարտ և սեպտեմբերից վերջից մինչև հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում: Կղզու կլիման խոնավ, արևադարձային է:
Տարեկան միջին ջերմաստիճանը հասնում է 23.6 °C-ի: Տեղումների քանակը` 7000 մմ։ Տարվա ընթացքում Խաղաղ օվկիանոսից կղզի եկած գոլֆստրիմները` տաք ծովային հոսանքները, ահռելի ազդեցություն են ունենում կղզու կլիմայի ձևավորման համար:
Կոկոս կղզիի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
Միջին բարձր °C (°F) |
26.0 (78.8) |
26.8 (80.2) |
27.9 (82.2) |
28.4 (83.1) |
27.6 (81.7) |
27.0 (80.6) |
26.9 (80.4) |
27.0 (80.6) |
26.9 (80.4) |
26.5 (79.7) |
26.2 (79.2) |
25.9 (78.6) |
26.92 (80.46) |
Միջին օրական °C (°F) |
21.8 (71.2) |
22.2 (72) |
22.8 (73) |
23.0 (73.4) |
22.2 (72) |
21.7 (71.1) |
22.0 (71.6) |
21.8 (71.2) |
21.3 (70.3) |
21.2 (70.2) |
21.6 (70.9) |
21.8 (71.2) |
21.95 (71.51) |
Միջին ցածր °C (°F) |
17.8 (64) |
18.0 (64.4) |
18.1 (64.6) |
18.8 (65.8) |
19.0 (66.2) |
18.9 (66) |
19.0 (66.2) |
18.8 (65.8) |
18.2 (64.8) |
18.2 (64.8) |
18.6 (65.5) |
18.3 (64.9) |
18.47 (65.25) |
Տեղումներ մմ (դյույմ) |
6.3 (0.248) |
10.2 (0.402) |
13.8 (0.543) |
79.9 (3.146) |
267.6 (10.535) |
280.1 (11.028) |
181.5 (7.146) |
276.9 (10.902) |
355.1 (13.98) |
330.6 (13.016) |
135.5 (5.335) |
33.5 (1.319) |
1971 (77,6) |
Միջ. անձրևոտ օրեր | 1 | 1 | 2 | 4 | 13 | 14 | 13 | 14 | 18 | 17 | 8 | 2 | 107 |
Միջին ամսական արևային ժամ | 285.2 | 266.0 | 282.1 | 240.0 | 182.9 | 144.0 | 151.9 | 158.1 | 147.0 | 161.2 | 177.0 | 244.9 | 2 440,3 |
Աղբյուր #1: HKO | |||||||||||||
Աղբյուր #2: Weatherbase.com (rain days) |
Երկրաբանություն
Կղզու ցամաքային ընդերքի հիմքում ընկած է կոկոսյան սալը, որի անունից էլ առաջացել է կղզու անվանումը: Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ կղզու տարածքը առաջացել է մոտ 1,91-2,44 միլիոն տարի առաջ` Պլիոցենյան բաժնում:
Կղզու ընդերքը հարուստ է տարբեր օգտակար հանածոներով՝ հատկապես բազալտով։ Կոկոս կղզին առաջացել է հրաբխի այթքման հետևանքով։ Լավան հոսել է այս տարածքով, ապա այն սառել է և ձևավորվել է կղզու ներկայիս տարածքը:
Սկզբում այն եղել է պինդ մակերեսի մի փոքրիկ կտոր, այնուհետև տարածվել է և դարձել է լեռնային, կղզիային մակերևույթ։ Դրա արդյունքում ձևավորվել է նաև Կոկոս կղզու բարձ և լեռնային ռելիեֆը: Լեռները գտնվում են հիմնականում ափամերձ հատվածներում, իսկ կղզու կենտրոնական հատվածում հիմնականում տարածվում են տափաստանները։
Կենտրոնական հատվածը գտնվում է ծովի մակարդակից մոտ 200-260 մետր բարձրության վրա։ Կղզու ջրափնչա գիծը խւստ կտրատված է, որի արդյունքում էլ առաջացել են երկու խոշոր ծողեր. Կոկոսի կղզու հյուսիս-արևելյան հատվածում գտնվող Չատ և հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Ուեիֆեի Բեյ ծոցերը։
Ներքին ջրերը առատ են։ Կղզու տարածքով հոսում են Պիտտիեր և Հենիյո ջրառատ գետերը։ Կղզու ունի մոտ 200 գեղատեսիլ ջրվեժներ։ Կղզու հողային ծածկույթը կավի, ավազի և մանր քարերի համաձուլվածքների խառնուրդ է:
Կղզու լեռնային հատվածներում մշտական հորդ անձրևներ են տեղում։
Բնություն
Բուսական աշխարհ
Կոկոս կղզու բուսածածկույթը չափազանց հարուստ է։ Նրա գլխավոր առանձնահատկությունը այն է, որ կղզին առնված է հատուկ պահպանության տակ և կղզի այցելել կարող են միայն այն անձիք, ովքեր ունեն Կոստա Ռիկայի կառավարության հատուկ թույլատվությունը։
Լատինական Ամերիկայում հանդիպող 235 բուսատեսակներից 70-ը աճում են այս կղզում։ Կղզին նաև ունի հատուկ բուսական աշխարհ, որտեղ աճում են 74 տեսակի ձիաձետներ և պտերազգիներ, 128 տեսակի քարաքոսներ և մամուռներ, 90 տեսակի սնկեր և բորբոսասնկեր:
Կղզու բուսականությունը պայմանականորեն բաժանված է երեք բաժինների՝ ափամերձ, ներքին և լեռնային հատված։
Ամփամերձ հատվածում գերակայում են արևադարձային կլիմայական պայմանները։ Լեռների միջին բարձրությունը կազմում է 50 մ։ Ափամերձ շարում հանդիպող հիմանկան բուսատեսակներից նշանավորներն են շագանակագույն գորշ էրիթրինան (լատ.՝ Erythrina fusca), կոկոսյան արմավենին (լատ.՝ Cocos nucifera) և ողորկ աննոնան (լատ.՝ Annóna glábra):
Երկրորդ՝ ներքին շարում գերակայում են մոտ 500 մետր բարձրություն ունեցող լեռնալանջերը և սարահարթերը։ Այ գոտում է աճում հանրահայտ «երկաթե ծառը», ինչպես նաև ավոկադո բույսը (լատ.՝ Ocotea insularis):
Աճում են մի շարք արևադարձային բույսեր՝ ադամաթուզ (լատ.՝ Musa), կոկոսը, արքայախնձերը (լատ.՝ Ananas), ավոկադոն (լատ.՝ Perseaamericana) և այլն։
Վերջին՝ լեռնային հատվածում տարածված են արձադարձային անտառները և մրտազգիների ընտանիքի բույսերը։
Կենդանական աշխարհ
Կղզում տարածված են մոտ 400 տեսակի միջատներ, որոնցից 65-ը (16 %-ը) էնդեմիկ են՝ այսինքն տարածված են միայն Կոկոս կղզում։ Մասնավորապես բազմաթիվ և բազմազան են թիթեռների և մրջյունների տեսակները։ Այստեղ տարածված են նաև մեծ թվով սարդի տեսակներ, որոնցից հատկապես նշանավոր է Wendilgarda galapagensis էնդեմիկ միջատները։
Տարածված են նաև թունավոր տեսակներ. օրինակ՝ տամկաճճիները և բազմաոտիկները: Կղզում տարածված են նաև երկու տեսակի մողեսներ՝ Sphaerodactylus pacificus և Norops townsendii : Երկու մողեսներն էլ համարվում են Կոկոսի կղզու համար էնդեմիկ կենդանատեսակներ:
Այլ երկկենցաղներ կղզու վրա չեն հանդիպում։ Կոկոսի կղզում ապրում են մոտ 90 տեսակի թռչուններ: Նշանավոր թռչուններից են գորշ օլուշան, մեծ ճղլակ սրաթև որորը և այլն։ Կղզին աղքատ է կաթնասունների հարցում։
Կղզում ապրում են ընդամենը չորս տեսակի ցամաքային կաթնասուններ, որոնցից են վիրջինյան եղնիկը, ընտանի խոզերը, կատուները և խոնավասեր առնետները:
Այս տեսակներն էլ իրենց հերթին վերցված են հատուկ պաշտպանության տակ և Կոստա Ռիկայի կառավարությունը ամեն կերպ փորձում է կենդանիներին զերծ պահել ոչնչացումից։ Մասնավորապես թռչունների ոչնչացման գլխավոր պատճառը հանդիսանում են առնետները:
Կոկոս կղզու ափերը ողողող ջերմ և արևադարձային ջրերում տարածված են մոտ 600 տեսակների կակղամորթներ և ավելի քան 300 տարբեր տեսակի ձկներ։ Այդ թվում են դեղնաթեփուկ թյուննոսը (լատ.՝ Megaptera novaeangliae), Մանտան կամ մեծ ծովային հրեշը (լատ.՝ Manta birostris), ձուկ-առագաստանավը (լատ.՝ Istiophorus platypterus), հսկայական շնաձուկ-մուրճը (լատ.՝ Sphyrna mokarran), կետաշնաձուկը (լատ.՝ Rhincodon typus) և այլն։
Ապրում են նաև ավելի խոշոր տեսակներ, ինչպիսիք են օրինակ աֆալինա դելֆինները, հսկայական սապատավոր կետը (լատ.՝ Megaptera novaeangliae):
Մասամբ ցամաքաբնակ կենդանիներից մեծ տարածում ունեն ծովառյուծները և ծովային խոշոր կրիաները:
Գրականություն
- Georg Bremer: Die Geheimnisse der Kokosinsel: Abenteurer auf der Suche nach den größten Piratenschätzen der Welt. Books on Demand, Norderstedt 2009, ISBN 978-3-8370-9655-2.
- Peter Disch-Lauxmann: Die authentische Geschichte von Stevensons Schatzinsel. Rasch und Röhrig, Hamburg-Zürich 1985, ISBN 3-89136-038-X. (ein spannend geschriebenes, aber in großen Teilen auch spekulatives „Standardwerk“ über die Schatzsuche auf der Kokosinsel)
- Ina Knobloch: Das Geheimnis der Schatzinsel: Robert Louis Stevenson und die Kokosinsel - einem Mythos auf der Spur. Mare-Buchverlag, Hamburg 2009, ISBN 978-3-86648-097-1.