Լուվր (ֆր.՝ Palais du Louvre), նախկինում հանդիսանում էր ֆրանսիական թագավորական պալատ, ավերված Տուիլիերի պալատի հետ (ֆր.՝ Palais des Tuileries) Փարիզի գլխավոր ամրոց: Պալատը գտնվում է Փարիզի կենտրոնում՝ ձախից Սեն գետի, աջից՝ Ռիվոլի փողոցի միջև: Լուվրը իր հավաքածուով աշխարհի հռչակավոր թանգարաններից է, իսկ մակերեսով՝ Փարիզի ամենամեծ թանգարանը (210.00 մ² քառակուսի, որից 68,000-ը տրամադրված է ցուցահանդեսին) Թանգարանը ներկայացնում է բազմազան հավաքածուներ՝ սկսած անտիկ ժամանակներից մինչև 1848 թ, Արևմտյան Եվրոպայից մինչև Պարսկաստան, Հունաստան, Եգիպտոս, Մերձավոր Արևելք և Միջագետք: Լուվրում ներկայացված ստեղծագործությունները բազմազան են՝ նկարներ, քանդակներ, կերամիկական ստեղծագործություններ, հնեաբնական գտածոներ, արվեստի ստեղծագործություններ, դեկորատիվ կիրառական արվեստ և այլն: Համաշխարհային ճանաչում ունեն Լուվրում ներկայացված հունական անտիկ դարաշրջանի քանդակ Միլոսյան Վեներան, Լեոնարդո Դա Վինչիի Մոնա Լիզան (Ջոկոնդա), Էժեն Դելակրուայի «Ժողովրդին առաջնորդող ազատությունը» կտավը, և բազմաթիվ այլ ստեղծագոծություններ: Լուվրը աշխարհի ամենաշատ այցելուներ ունեցող թանգարանն է: 2008 թ. Լուվր է այցելել շուրջ 8,5 միլիոն մարդ: Լուվրի մշտական ցուցադրությունը ընդգրկում է շուրջ 35հզ ստեղծագործություն՝ տեղաբաշխված 60,600 մետր² ընդհանուր մակերեսով դահլիճներում:
Եվրոպական արվեստը սկսած 1848 թ. Փարիզում ներկայացված է Օրսե թանգարանում (1848-1914 թթ) և Պոմպիդու կենտրոնում (1914-ից սկսած՝ ժամանակակից և մոդեռն արվեստ): Ասիական արվեստը ներկայացված է Գիմե թանգարանում (ֆր.՝ Guimet): Աֆրիկայի, Օվկիանիայի և Ամերիկայի բնիկների արվեստը Լուվրում գրավում է համեմատաբար փոքր տեղ (շուրջ հարյուր ստեղծագործություն), Փարիզում սրանք առավել ընդգրկուն ներկայացված են Բրենլի ափափողոցի(ֆր.՝ Le musée du quai Branly) թանգարանում:
1190 թ. Ֆրանսիայի արքա Ֆիլիպ Օգոստոսը Սեն գետի ափին կառուցում է Լուվր ամրոցը: Ամրոցը կառուցված էր պաշտպանական նպատակներով: 1317 թ. թագավորական գանձարանը տեղափոխվում է Լուվր, իսկ Շառլ V թագավորը ամրոցը դարձնում է թագավորական նստավայր: Քաղաքի մեծանալու հետ մեկտեղ ամրոցը հայտնվում է քաղաքի կենտրոնում և կորցնում է իր պատշտպանական նշանակությունը: 1528 թ. Ֆրանցիսկ I քանդում է ամրոցը: 1546 թ. թագավորը սկսում է ամրոցի վերակառուցումը, որպես թագավորական ճոխ նստավայր: Միջնադարյան պարսպի արևմտյան մասը քանդվում է և փոխարինվում է Ռենեսանսի ոճով կառուցված թևով (Ճարտարապետ Պիեռ Լեսկո): Այս աշխատանքները շարունակվում են Անրի II և Շառլ IX թագավորության ժամանակ: Այնուհետև քանդվում է հին Լուվրի պարսպի հարավային մասը՝ կառուցվելով Ռենեսանսի ոճով նոր շենքի հսկայական թև: 1594 թ. Հենրի IV որոշում է Լուվրի պալատը ավելի մեծացնելով միավորել Տուիլիերի պալատի հետ, որը ներկայումս չի պահպանվել:
Ամեն ինչ սկսվում է Արքայական հավաքածուի լավագույն կտավների ցուցադրումից, որը պահպանվում էր Լուքսեմբուրգիան պալատում 1750-85 թթ: Ցուցահանդեսը ունենում է ահռելի հաջողություն, որից հետո էլ միտք է ծագում Լուվրում բացել մշտական ցուցահանդես: մարքիզ դը Մարինյին (ֆր.՝ marquis de Marigny) Թագավորի Շենքերի վարչոէթյան ընդհանուր տնօրենը և նրա ժառանգորդ կոմս Անգիվիլլերին (ֆր.՝ comte d'Angiviller) ծրագրում են Լուվրը դարձնել թանգարան: 1791 թ. մայիսի 6-ին ընդունվում է օրենքը, իսկ 1793 թ. օգոստոսի 10-ին տեղի է ունենում նոր թանգարանի հանցիսավոր բացումը: Սկզբում թանգարանը ծառայում է որպես արվեստագետների կրթարան: 1855 թ.-ից թանգարանը բաց էր հանրությանը շաբաթական մեկ օր, մնացած օրերին շարունակելով ծառայել արվեստագետներին: Առաջին կայսրության ժամանակ Լուվրը ստանում է Նապոլեոնի թանգարան անունը: Առաջին տնօրեն է նշանակվում Դոմինիկ-Վիվան Դենոնը (ֆր.՝ Dominique-Vivant Denon): Վերջինս Լուվրը դարձնում է աշխարհի ամենամեծ թանգարանը և նախագահում նրա ապամոնտաժումը առաջին կայսրության անկման ժամանակ: Թանգարանը ընդլայնվում է նեոկլասի ճարտարապետներ Շառլ Պերսիեի (ֆր.՝ Charles Percier) և Պիեռ Ֆոնտենի (ֆր.՝ Pierre-François-Léonard Fontaine) շնորհիվ, որոնք Ռիվոլի փողոցի երկայնքով կառուցում են Լուվրի շենքի նոր թևը: Հաջորդ փոփոխությունը կատարվում է Նապոլեոն IIի օրոք, մասնավորապես grand dessein իրագործումը: Հյուսիսային Գալերիայի կառուցումը (Ռիվոլի փողոցի երկայնքով շենքը, որը Լուվրի պալատը միացնում է այժմ ավերված Տուիլիերի պալատին) լրացնում և ավարտում է Հեկտոր-Մարտին Լեֆել (ֆր.՝ Hector-Martin Lefuel) Լուի Վսկոնտիի (ֆր.՝ Louis Visconti) նախագծով: Սրան զուգահեռ հարավային թևում կառուցապատվում է սիմետրիկ թևը, որով ավարտուն տեսք է ստանում հսկայական ճարտարապետական համալիրը: Բայց 1871-ին Փարիզի կոմունան այրում է Տուիլիերի պալատը և ճարտարապետ Լեֆելը ստիպված վերակառուցում է շենքի մի հատվածը (հյուսիսային թևի վնասված կտորը): Իսկ Տուիլիերի պալատը այդպես էլ չի վերականգնվում և տարիներ անց բազմաթիվ կշռադատումներից հետո վերջնականապես որոշում է կայացվում մաքրել պալատի ավերակները, որն էլ տեղի է ունենում 1882-ին:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Լուվրի ֆոնդերը էվակուացվում են, ըստ նախապես՝ 1938 թ-ին որոշված պլանի, որն իրականացնում է Թանգարանի տնօրեն Ժակ Ժոարը ((ֆր.) Jacques Jaujard): Վերջինս 1936-ին Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ մեծ օգնություն է ցուցաբերում Պրադո թանգարանի ֆոնդրը Ֆրանսիայի տարածքով դեպի Շվեյցարիա տեղափոխելու գործում: Նա նախագծում է նմանատիպ պլան նաև Լուվրի համար՝ Փարիզի ռմբակոծվելու դեպքում: Սակայն ինչպես գրում է Հեկտոր Ֆելիսիանոն. «Նա (Հիտլերը) խաղաղության պաշտոնական պայմանագրի համար հույս ուներ ստանալ Ֆրանսիայի ստորագրությունը, որպեսզի ձեռք բերեր Լուվրի հավաքածուի լավագույն նմուշները, որպես պատերազմի փոխհատուցում»:
1939 թ. օգոստոսին, Փարիզի օկուպացիայից հետո, թվով 50 ստեղծագործություններ տարհանվում են Փարիզից և գերգաղտնի կերպով տեղափոխվում են châteaux de Chambord (Loir-et-Cher), Louvigny (Sarthe), Château de Pau, ևն... Ընդհանրուր առմամբ տեղի է ունենում 5,446 արկղերի 200 տեղափոխություն: Անտիկ հունական քանդակ [Սամոտրասի հաղթանակը հանգրվանում է château de Valençayում, իսկ Ջոկոնդան «Փակված կարմիր թավշյա պաստառով, այնուհետև կաղամախե պատերով արկղի մեջ, կրում է ինվ. համար NLP n°0 և երեք կարմիր կետ, մեծ արժեքի նշանի տարբերակիչ»: Պատերազմի ընթացքի հետ ֆոնդերի տեղափոխությունները ավելի ու ավելի զգուշություն է պահանջում, մասնավորապես ազատ զոնայի գրավումից հետո: Ի վերջո գերմանացիներին հաջողվում է ճշտել թաքստոցների ճշգրիտ վայերերը, սակայն Գերմանիայի արվեստի պաշտպանության հանձնաժողովի պատասխանատու կոմս Վոլֆը աչք է փակում սրա վրա՝ կարևոր համարելով միայն այն, որ արվեստի գլուխգործոցները հասնեն հաջորդ սերունդներին: Օկուպացիայի ժամանակ գերմանացիները Պատկերազարդ արվեստի հատուկ անձնակազմի ((գերմ.) Sonderstab Bildende Kunst) ղեկավարությամբ ամբողջ Ֆրանսիայով Թանգարաններից և մասնավոր հավաքածուներից սկսում են արվեստի ստեղծագործությունների սիստեմատիկ կողոպուտ, գլխավորապես վտարված կամ փախուստի դիմած հրեաների բնակարաններից: Լուվրի հնագիտության բաժնի վեց դահլիճներ մասամբ վերածվում են պահեստի սրահի, որտեղ բերվում են հրեաներից գողացած ստեղծագործությունները և որտեղ Ռայխսմարշալ Հերմանն Գյոինգը 1941 թ մայիսի 3-ին իր անձնական նստավայրը զարդարելու համար ստեղծագործություններ է ընտրում: Ժյո դը Պոմմ Ազգային պատկերասրահի շենքը վերածվում է թաքստոցի՝ annexe-ի: Ստեղծագործությունները պահպանվում են արկղերի մեջ, նախկին սեփականատերերի մասին նշումներով: Հետագայում պատկերասրահի աշխատակից Ռոզ Վալանի ((ֆր.) Rose Valland) ջանքերով հենց թաքստոցում համարակալվում են sont répertoriés, ինչը թույլ է պատերազմից հետո ստեղծագործությունները վերադարձնել իրենց նախկին սեփականատերերին: Լուվրը նույնպես պատերազմից հետո գրեթե ամբողջությամբ վերագտնում է իր գլուխգործոցները:
1983 թ. Ֆրանսիայի Նախագահ Ֆրանսուա Միտերանի պատվերով Լուվրի պալատի Նոպոլեոնյան հրապարակի մեջտեղում կառուցվում է Բրգաձև նոր մուտք՝ Լուվրի բուրգը: Նախագծումը իրականացնում է չինական արմատներով ամերիկացի ճարտարապետ Լեո Մինգ Պեյը: Ամբողջ կոմպլեքսը կառուցված է ապակե կտորներից: Գլխավոր բուրգի բարձրությունը 23,64 մ, իսկ հատակը 35,42 մ քառակուսի: Ամբողջ բուրգը բաղկացած է իրար միացած թվով 603 շեղանկյուններից և 70 եռանկյուններից: Հանդիսավոր բացումը կայացել է 1989 թ մարտի 30-ին, իսկ բացվել է ապրիլի 1ին: Բուրգի կառուցման առիթը 1789 թ ֆրանսիական մեծ հեղափոխության 200-ամյա հոբելյանն էր:
Լուվրի թանգարանը բաղկացած է ութ բաժիններից՝
Հին Արևելքի բաժինը նվիրված է Մեձավոր և Միջին Արևելքի հին քաղաքակրթությունների արվեստին՝ սկսած հնագույն ժամանակներից՝ առաջին բնակիչներից՝ (մ.թ.ա. 10.000 տարի և ավելի) մինչև Իսլամի դարաշրջան:
Հին Եգիպտոսի բաժնում ցուցադրված են նեղոսյան քաղաքակրթության մնացորդները՝ նախապատմական ժամանակներից (մ.թ.ա. 4-րդ հզ) մինչև մ.թ.ա. IV դ.:
Այս բաժինը ներառում է երեք քաղաքակրթություն՝ հին Հունաստան, Էտրուսկ և հին Հռոմ, կողք կողքի ցուցադրելով մի հսկա տարածաշրջանի անտիկ ժառանգությունը՝ Հունաստան, Իտալիա, հին Բաբելոն, Շումեր, Աքքադ՝ Նեոլիթյան ժամանակաշրջանից (մ.թ.ա. 4րդ հազարամյակ) մինչև մթ VI դ.:
Ներկայումս Իսլամի բաժինը փակ է: Վերաբացումը նախատեսվում է 2012 թ:
Քանդակի բաժինը ընդգկում է Միջին դարերը, Վերածնունդը և ժամանակակից դարաշրջանը: Թանգարանի Ռիշելիե թևում ներկայացվում է ֆրանսիական արվեստի աշխարհում ամենակարևոր հավաքածուն, իսկ Դենոն թևում իտալական և գերմանական գլուխգործոցներ:
Այս բաժնում ներկայացված իրերը չափազանց բազմազան են թե՛ ժամանակաշրջանի, թե՛ օգտագործված նյութերի առումով: Ցուցադրվում են զարդեր, գորգեր, կահույք, փղոսկրե, բրոնզե իրեր, կերամիկա, ևն: Ցուցանմուշները ընդգկում լայն ժամանակաշրջան՝ միջնադարից մինչև XIX դծ առաջին կես:
Գեղանկարչության բաժինը ներառում է շուրջ 6000 կտավ՝ միջին դարերից մինչև 1848 թ: 1848-ից հետո ընկած ժամանակաշրջանի գեղանկարչության հավաքածուն 1986 թ. Օրսե թանգարանի բացվելուց հետո տեղափոխվում է այդ թանգարան (չնչին բացառություններով): Գեղանկարչության բաժինը սկզբում ստեղծվել է արքայական հավաքածուից և հետագայում համալրվել է գնումների և նվիրատվությունների հաշվին:
Լուվրի վերջին՝ Գրաֆիկայի բաժնում ցուցադրվում են գրաֆիկական աշխատանքեր՝ կատարված տարբեր տեխնիկաներով: Գրաֆիական աշխատանքների ցուցադրությունը կրում է բացառապես ժամանակավոր բնույթ՝ ստեղծագործությունները պարբերաբար փոփոխվում են, քանի որ այս մեթոդով արված աշխատանքները լույսի հանդեպ շատ զգայուն են:
Այս փոքրիկ բաժինը ներկայացնում է վերոնշյալ տարածաշրջանների արվեստի փոքրիկ հավաքածու՝ թվով 100 հատ, հիմնականում արձանիկներ և քանդակներ: Բացվել է 2000 թ: Այս բաժինը նախատեսվել է, որպես Բրենլի ափափողոցի թանգարանի ((ֆր.) Musée du quai Branly) մշտական ներկայացուցչություն Լուվրում:
