Նախշ-է Ռոսթամ ( ֆարսի՝ نقش رستم ), հնագույն գերեզմանատուն կամ մեռյալների քաղաք է Պերսեպոլիսից 12 կմ. դեպի հյուսիս-արեւմուտք՝ Իրանի Ֆարս նահանգում: Բաղկացած է ժայռի մեջ հատած ցայտաքանդակներից, որոնք վերաբերում են Աքեմենյանների ու Սասանյանների ժամանակաշրջանին: Նախշ-է Ռոսթամն Աքեմենյան արքայատոհմի ( Ք.ա. 500–330 թթ.), գերեզմանատունն է չորս մեծ շիրիմներով, որոնց վրա պատկերված են «Աստծո կողմից կարգված» թագավորների դիմանկարները: Ավելի ներքեւում՝ ժայռային ռելիեֆի տարածքում են գտնվում Սասանյանների գերդաստանի արքաների շիրիմները տարբեր իրադարձությունների տեսարաններով:
Նախշ-է Ռոսթամի հնագույն ռելիեֆը թվագրվում է Ք.ա. 1000 թվականով:
Չնայած վերջինիս վատ վիճակին՝ այունամենայնիվ երևում է անսովոր
գլխաշորով մարդու պատկեր, որը ենթադրաբար էլամական (նախաիրանական
քաղաքակրթության) ծագում ունի: Նրա պատկերն ավելի երկար ժայռի մի մասն
է կազմում, որը քանդվել է Բահրամ 2-րդի հրամանով: Այս պատկերը
հանդիսանում է այս վայրի անվանակոչման պատճառը՝ Նախշ-է Ռոսթամ կամ
«Ռոսթամի ցայտաքանդակ» անվանումից, քանի որ համարում են, որ այն
առասպելական հերոս Ռոսթամին է ներկայացնում:
Աքեմենյան արքաներին պատկանող չորս շիրիմները փորագրվել են
ժայռային մասերով՝ գետնից հարաբերական բարձրության վրա: Վերջիններս
հայտնի են նաև «Պարսկական խաչեր» անվամբ՝ ֆասադների սրության
պատճառով: Յուրաքանչյուր շիրիմի մուտքն ամեն խաչի կենտրոնն է, որը
տանում է դեպի մի փոքր սենյակ, ուր սարկոֆագում թագավորի մարմինն է:
Ամեն մի շիրիմի ֆասադի հորիզոնական ճառագայթը համարում են
Պերսեպոլիսյան մուտքի պատճենը:
Շիրիմներից մեկի վրա հստակ գրված է, որ այն Դարեհ առաջինի շիրիմն է
(Ք.ա. 522-486 թթ.), իսկ մյուս երեքը ենթադրում են, որ Քսերքսես
առաջինի, Ատարքսերքսես առաջինի ու Դարեհ երկրորդի շիրիմներն են:
Հինգերորդ անավարտ շիրիմը ենթադրաբար Արտարքսերքսես երրորդի կամ Դարեհ
երրորդի համար էր, ով Աքեմենյան արքայատոհմի վերջին թագավորն էր:
Գերեզմանները թալանվել են Ալեքսանդր Մեծի՝ Աքեմենյան Պարսկաստան
արշավանքի ժամանակ:
Քաբայե Զարթոշթ (Զրադաշտի խորանարդ), Ք.ա. 5-րդ դարի Աքեմենյան
քառակուսի աշտարակ է, որը Փասարգադաեի «Սուլեյմանի բանտ»-ի (Զենդան-է
Սոլայման) կառույցի պատճենն է: Քաբայե Զարթոշթը կառուցել են կամ
Դարեհի առաջինի օրոք, ով այնուհետև տեղափոխվեց Պերսեպոլիս, կամ էլ
Արտարքսերքսես երկրորդի կամ երրորդի օրոք: Աշտարակը գոտևորող պատը
կառուցել են Սասանյանների ժամանակահատվածում:
1923 թ. գերմանացի հնէաբան Էրնսթ Հերցֆելդը Դարեհ Առաջինի շիրիմի
գրություններից պատճեններ է անում, որոնք 1946 թվականից ի վեր պահվում
են Ֆրիրի արվեստի պատկերասրահում և Արթուր Մ. Սաքլերի պատկերասրահում,
որը գտնվում է Վաշինգտոնի Սմիթսոնյան ինստիտուտում: Նախշ-է Ռոսթամը
պեղվել է 1936-39 թթ. ընթացքում՝ Չիկագոյի համալսարանի Արևելյան
ինստիտուտի մասնագետ Էրիկ Շմիթի ղեկավարած խմբի կողմից: