Պալաֆոքսիանա գրադարան (իսպ.՝ Biblioteca Palafoxiana de Puebla), գրադարան Մեքսիկայի Պուեբլա քաղաքում։ Հիմնադրվել է 1646 թվականին։ Եղել է գաղութային Մեքսիկայի առաջին հանրային գրադարանը և համարվում է առաջին գրադարանը Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկաներում։ Գրադարանի հավաքածուն ընդգրկում է 15-20-րդ դարերի ավելի քան 45.000 գիրք և ձեռագիր։ 2005 թվականին ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Աշխարհի հիշողություն ցանկում։
Պալաֆոքսիանա գրադարանը հիմնադրվել է Պուեբլայի եպիսկոպոս Խուան դե Պալաֆոքս ի Մենդոսայի կողմից և կրում է նրա անունը։ Պալաֆոքսը գրերի սիրահար էր և իր ասույթներից մեկում ասել է.
Նա, ով հաջողության հասնում է առանց գրքերի օգնության, անհուն մթության մեջ է, լեռան վրա է` առանց ընկերակցության, քայլում է արահետով` առանց ձեռնափայտ, խավարի մեջ է` առանց ուղեկցորդի: |
1646 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Պալաֆոքս ի Մենդոսան իր անձնական 5,000 իրերը նվիրաբերեց Սան Խուան քոլեջին, որը ինքն էր հիմնադրել պայմանով, որ այն ծառայելու է հասարակությանը։ Նա գրել է. «Շատ կաևոր է, որ այս քաղաքը, թագավորությունը ունենա հանրային գրադարան, որտեղ բոլոր մարդիկ իրենց ցանկությամբ կարող են սովորել»։
Մեկ դար անց Ֆրանցիսկո Ֆաբին ի Ֆուերոն հրամայեց կառուցել գրադարանի ներկայիս տարածքը։ Նա նվիրաբերեց նաև իր հավաքածուն, Մանուել Ֆերնանդես դե Սանտա Կրուսի, Ֆրանցիսկո Պաբլո Վասկեսի հավաքածուներով աստիճանաբար համալրվեց գրադարանի կազմը։ Ճիզվիտների միաբանության ճնշման ժամանակ առգրավված գրքերը նույնպես բերվեցին գրադարան։
1773 թվականին գրադարանն արդեն գործում էր և ուներ 43 մետր երկարությամբ կամարակապ սրահ քոլեջի երկրորդ հարկում։ Կառուցվեց գրադարակների երկու մակարդակ, Նինո Պիզանոն ստեղծեց Տրապանիի տիրամոր սրբապատկերը։ 19-րդ դարի վերջում, հավաքածուն այնքան ընդլայնվեց, որ գրադարակների երրորդ մակարդակի անհրաժեշտություն եղավ։
1999 թվականին երկու երկրաշարժերից գրադարանի շենքը և գրադարակները վնասվեցին, և 2001 թվականին ձեռնարկվեց վերականգնման ծրագիր։
Գրադարանի հավաքածուում ընդգրկված են 15-20-րդ դարերի ավելի քան 45,000 գրքեր ու ձեռագրեր։ Ունի 9 ինկունաբուլաներ։
Պալաֆոքսիանա գրադարան Վիքիպահեստում? |