Սալահ ալ-Դինի բերդ

Հայտնի է Սաոնե կամ Սալադինի ամրոց անուններով: Գտնվում է բարձր լեռնային տեղանքում և շրջապատված է անտառներով: Տարածքը ամրացվել է դեռևս 10-րդ դարում: 975 թվականին բյուզանդական կայսր Հովհաննես Չմշկիկը գրավեց տարածքը և մնաց բյուզանդական հսկողության տակ մինչև 1108 թվականը: 12-րդ դարի սկզբին ֆրանկները ստանձնեցին տարածքի հսկողությունը, և այն մտավ Անտիոքի դքսության կազմ: Խաչակիրները ստանձնեցին շինարարական ծավալուն ծրագիր` ամրոցին տալով ներկայիս տեսքի մի մասը:

Dosseman @ WikiCommons

1188 թվականին այն ընկել է Սալադինի եռօրյա պաշարումից հետո: 1287 թվականին կրկին պաշարվեց։ Այս անգամ և՛ պաշտպանները, և՛ կռվողները մամլուքներն էին: 2006 թվականին այս և ալ-Հուսն բերդերը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից ճանաչվեցին համաշխարհային ժառանգության տարածք:

JYB Devot @ WikiCommons

Պատմություն

Տեղանքի իրական անունը Սահյուն է, արաբերենում համարժեք է Սիոնի: Դա ըստ պատմաբան Հյու Նայջել Քեննեդի, նրան տվել են քաղաքական անվանում՝ կալաաթ Սալահ ալ-Դին, ինչը նշանակում է Սալադինի ամրոց: Տարածքը գրավվել է դեռևս 10-րդ դարի կեսերին: 975 թվականին բյուզանդացի կայսր Հովհաննես Ա Չմշկիկը այն գրավեց Հալեպի ամիրայությունից: Այն մնաց Բյուզանդիայի իշխանության տակ մինչև 1108 թվականը, երբ խաչակիրները գրավեցին Լաթակիան, ապա անցնելով դեպի Սոանե: Այն գտնվում էր Անտիոքի իշխանության տարածքում: Վերջինս Մերձավոր Արևելքում խաչակիրների չորս պետություններից էր (Եդեսիա, Անտիոք, Տրիպոլի, Երուսաղեմ): Սոանեի կառավարիչները ամենաուժեղն էին Անտիոքում: Նրանցից առաջինը Ռոբերտ Բորոտն էր, ում ընտանիքին բերդը շարունակում է պատկանել մինչև 1188 թվականը: Հավանաբար Ռոբերտը, կամ իր որդին՝ Ուիլյամը, կառուցեցին խաչակիրների այդ ամրոցը նախկին բյուզանդական ամրությունների շուրջ: Այս ամրոցը այն եզակիներից է, որ խաչակրաց արշավնքների պատճառով չի փլուզվել:

1188 թվականի հուլիսի 27-ին Սալահ ալ-Դինը և նրա որդի Ալ-Զահիր Ղազին ժամանեցին Սոանե զորքով և պաշարեցին այն: Մուսուլմաները ընդունեցին ամրոցի արտաքին երկու դիրքերը՝ Սալահ ալ-Դինը հաստատեց իր դիրքերի ամրոցի արևելյան մասում պաշարողական մեքենաների շնորհիվ, մինչդեռ նրա որդին գտնվում էր ամրոցի հյուսիսային կողմում:

Ignis animae @ WikiCommons

Երկու օրվա ընթացքում նրանք 50-300 կգ զանգվածով քարերեր էին նետում ամրոցի պարիսպների վրա, ինչը ամրոցին մեծ վնաս էր տալիս: Հուլիսի 29-ին հարձակման հրաման տրվեց: Ազ-Զահիրը հարձակվեց ամրոցի քաղաքի վրա, որը գտնվում էր ամրոցին կից։ Բնակիչները թաքնվեցին ամրոցում: Ամրոցը և քաղաքը իրարից տարանջատվում էին առվով, բայց հյուսիսով փորումը անավարտ մնաց: Օգտագործելով այդ փաստը` Ալ-Զահիրը հեշտությամբ կարողացավ գրոհել ամրոցի պատերը: Նրանք գրավեցին ներքին բակը, իսկ զորքը նահանջեց դեպի դոնժոն: Օրվա վերջում երկու կողմերը համաձայնության եկան: Սոանեն հզոր ամրոց էր, բայց ընկավ երեք օրում:

Ignis animae @ WikiCommons

Պատմաբան Հյու Քենեդիի կարծիքով՝ չնայած լավ պատրաստված լինելուն՝ խաչակիրների կայազորը այդքան էլ մեծ չէր, և նրանք չունեին սեփական պաշարում կանանց մեքենաները: Սալադինը Սոանեն և Բուրզեյի ամրոցը նվիրեց իր իշխաններից մեկին: Այն անցավ իր ժառանգներին մինչև 1272, երբ այն անցավ մամլուքների սուլթան Բայբարսին: 1278 թվականին այն միացավ Տրիպոլիի կոմսությանը: 1286 թվականի վերջին սուլթան Ալ-Մանսուր Քալաունը ձեռնամուխ է լինում ճնշել իր մրցակիցներին. ապրիլին նրանք բերդը հանձնվեց:

Ամրոցը Ալ-Հուսն բերդի հետ հետ միասին 2006 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից ճանաչվեցին նյութական ժառանգություն: 2011 թվականի Սիրիայի ապստամբության ժամանակ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն մտահոգություններ ցուցաբերեց, ասելով, որ հակամարտությունները կարող են վնասել կարևոր նշանակություն ունեցող բերդերը:

Extent Of The Citadel — MykReeve @ Flickr

Ամփոփում

Սոանեն կառուցվել է 700 մետր բարձրության վրա, երկու խոր կիրճերի միջև: Այն ծառայում է որպես երթուղի Լաթակիա և Անտիոք քաղաքների միջև: Ճանապարհը, որի վրա կառուցված է ամրոցը արևելքից միացված է սարահարթին: Բյուզանդացիները ամրոցը պաշտպանելու համար արևելքում պատ են կառուցել: Պատերը կառուցվել են անկանոն կերպով: Առվի ստեղծումը վերագրվում է բյուզանդացիներին:

IMG_192-0072 — suchomel.0x33 @ Flickr

Ամրոցը մուտքը գտնվում է հարավային կողմում: Աջ կողմի մուտքը կառուցվել է խաչակիրների կողմից: Կա ևս մեկ մուտք, որը գտնվում է ավելի հեռու: Կա նաև ջրի պահեստներ, որը գտնվում է առվի մոտ: Այն զբաղեցնում է 5մ տարածք, իսկ հաաստությունը 24մ²: Հյուսային կողմում գտնվում է ամրոցի կամուրջը: Բյուզանդական միջնաբերդը գտնվում է բերդի կենտրոնում, այնտեղ նույնպես կա ջրամբար, խաչակիրների թեյարան և խաչակիրների եկեղեցի:

Արաբական տիրապետության ժամանակ այստեղ կառուցվում է նաև մզկիթ՝ Քալավուն սուլթանի օրոք, ինչպես նաև՝ բաղնիքներ և այգիներ: Այն մասնակիորեն վերականգնվել է:

Ignis animae @ WikiCommons

Գրականություն

• Folda, Jaroslav (2005), Crusader Art in the Holy Land: From the Third Crusade to the Fall of Acre, 1187–1291, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-83583-1 
• Kennedy, Hugh (1994), Crusader Castles, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-42068-7 
• Molin, Kristian (2001), Unknown Crusader Castles, London: Continuum, ISBN 978-1-85285-261-0 

</div>

Ignis animae @ WikiCommons

Արտաքին հղումներ

• UNESCO Qal’at Salah El-Din

Ignis animae @ WikiCommons

IMG_192-0081 — suchomel.0x33 @ Flickr

P1090386 — lokha @ Flickr

Panoramio upload bot @ WikiCommons

IMG_192-0094 — suchomel.0x33 @ Flickr

IMG_192-0085 — suchomel.0x33 @ Flickr

Panoramio upload bot @ WikiCommons

IMG_192-0092 — suchomel.0x33 @ Flickr

Panoramio upload bot @ WikiCommons

IMG_192-0089 — suchomel.0x33 @ Flickr

IMG_192-0096 — suchomel.0x33 @ Flickr

Ignis animae @ WikiCommons

Panoramio upload bot @ WikiCommons